छ. शिवाजी महाराजांची प्रेरणा घेऊन गुलामीची मानसिकता सोडून देश प्रगती पथावर! -पंतप्रधान नरेंद्र मोदी

 

मालवण (हेमलता हडकर):- “ज्याचं समुद्रावर वर्चस्व तो सर्वशक्तीमान हे सर्वात पहिल्यांदा ओळखलं छत्रपती शिवाजी महाराजांनी! छत्रपती शिवाजी महाराज यांना आरमाराचं महत्व पटलं होतं. जो समुद्रावर नियंत्रण ठेवतो त्याला सत्ता राखता येते; हे त्यांना माहीत होतं. त्यांनीच भारतीय नौदलाचा पाया रचला! त्यामुळे भारतीय नौदलाच्या नव्या ध्वजावर आणि लोगोवर छत्रपती शिवरायांच्या राजमुद्रेची छाप आहे. ऐतिहासिक सिंधुदुर्ग किल्ला पाहून आपला उर अभिमानाने भरुन येतो. हिरोजी इंदुलकर, कान्होजी आंग्रे या वीरांनाही मी वंदन करतो. छत्रपती शिवजी महाराजांची प्रेरणा घेऊन गुलामीची मानसिकता सोडून भारत देश प्रगती करतो आहे!” असे उदगार आज पंतप्रधान नरेंद्र मोदींनी काढले.

पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी सिंधुदुर्ग येथे ‘नौदल दिन २०२३’ समारंभाच्या कार्यक्रमाला उपस्थिती लावली. सिंधुदुर्ग येथील तारकर्ली समुद्रकिनारी भारतीय नौदलाची जहाजे, पाणबुड्या, विमाने आणि विशेष दलांचे ऑपरेशनल प्रात्यक्षिक’ही त्यांनी पाहिले. त्यावेळी पंतप्रधान मोदींनी गार्ड ऑफ ऑनरची पाहणी केली. यावेळी उपस्थितांना संबोधित करताना पंतप्रधान मोदींनी नौदल दिनानिमित्त शुभेच्छा दिल्या आणि देशासाठी प्राण अर्पण करणाऱ्या शूरवीरांपुढे नतमस्तक झाले.

पंतप्रधान मोदी म्हणाले की, सिंधुदुर्गच्या विजयी भूमीवरून नौदल दिन साजरा करणे हा खरोखरच अभूतपूर्व अभिमानाचा क्षण आहे. सिंधुदुर्ग किल्ला भारतातील प्रत्येक नागरिकाच्या मनात अभिमानाची भावना निर्माण करतो. नौदल क्षमतेचे महत्त्व ओळखून शिवाजी महाराजांनी ओळखले. त्यांनी शक्तिशाली नौदलाचा मसुदा तयार केला आहे. कान्होजी आंग्रे, मायाजी नाईक भाटकर, हिरोजी इंदुलकर आजही प्रेरणास्थान आहेत. छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या आदर्शाने प्रेरित होऊन आजचा भारत गुलामगिरीची मानसिकता सोडून पुढे जात आहे. नौदल आता छत्रपती शिवाजी महाराजांचा वारसा आणि वारसा अधोरेखित करतील. भारतीय नौदल आता भारतीय परंपरेनुसार आपल्या पदांची नावे देणार आहे. सशस्त्र दलांमध्ये नारी शक्ती मजबूत केली जाईल. नौदलाच्या जहाजात भारताच्या पहिल्या महिला कमांडिंग ऑफिसरच्या नियुक्तीबद्दल भारतीय नौदलाचे अभिनंदन करतो. १४० कोटी भारतीयांचा विश्वास ही सर्वात मोठी शक्ती आहे. कारण भारत मोठी उद्दिष्टे ठरवत आहे आणि पूर्ण दृढनिश्चयाने ते साध्य करण्यासाठी काम करत आहे. विविध राज्यांतील लोक ‘प्रथम राष्ट्र’ या भावनेने प्रेरित होत असल्याने संकल्प, भावना आणि आकांक्षा यांच्या एकतेच्या सकारात्मक परिणामांची झलक दिसून आली. आज देशाने इतिहासातून प्रेरणा घेतली आहे आणि उज्ज्वल भविष्यासाठी योजना तयार करण्यात येत आहे. नकारात्मकतेच्या राजकारणाला हरवून प्रत्येक क्षेत्रात पुढे जाण्याचा संकल्प जनतेने केला आहे. ही प्रतिज्ञा आपल्याला विकसित भारताकडे घेऊन जाईल! भारताचा इतिहास केवळ गुलामगिरी, पराभव आणि निराशेचा नाही तर त्यात भारताचे विजय, धैर्य, ज्ञान आणि विज्ञान, कला आणि सर्जनशील कौशल्ये आणि भारताच्या सागरी क्षमतांचा गौरवशाली अध्यायांचा समावेश आहे.

तंत्रज्ञान आणि संसाधने काहीही नसताना उभारण्यात आलेल्या सिंधुदुर्गसारख्या किल्ल्याचे उदाहरण देऊन पंतप्रधान नरेंद्र मोदींनी भारताच्या क्षमतांवर प्रकाश टाकला. त्यांनी गुजरातमधील लोथल येथे सापडलेल्या सिंधू संस्कृतीच्या बंदराचा वारसा आणि सुरत बंदरात ८० हून अधिक जहाजांच्या डॉकिंगचा उल्लेख केला. चोल साम्राज्याने दक्षिण पूर्व आशियातील देशांमध्ये व्यापार वाढवण्याचे श्रेय पंतप्रधानांनी भारताच्या सागरी सामर्थ्याला दिले. भारताची सागरी शक्ती ही परदेशी शक्तींच्या हल्ल्यात प्रथम आली असे सांगत पंतप्रधान म्हणाले की, नौका आणि जहाजे बनवण्यासाठी प्रसिद्ध असलेल्या भारताने समुद्रावरील नियंत्रण गमावले आणि त्यामुळे सामरिक-आर्थिक ताकद गमावली. भारत विकासाकडे वाटचाल करत असताना, पंतप्रधानांनी गमावलेले वैभव परत मिळवण्यावर भर दिला आणि ब्लू इकॉनॉमीसाठी सरकारच्या अभूतपूर्व प्रोत्साहनावर प्रकाश टाकला. त्यांनी ‘सागरमाला’ अंतर्गत बंदराच्या नेतृत्वाखालील विकासाचा उल्लेख केला आणि सांगितले की, भारत ‘मेरिटाइम व्हिजन’ अंतर्गत आपल्या महासागरांच्या पूर्ण क्षमतेचा उपयोग करण्याच्या दिशेने वाटचाल करत आहे. त्यांनी माहिती दिली की सरकारने व्यापारी शिपिंगला चालना देण्यासाठी नवीन नियम केले आहेत, ज्यामुळे गेल्या ९ वर्षांमध्ये भारतातील खलाशांची संख्या १४० टक्क्यांहून अधिक वाढली आहे.

सध्याच्या काळाचे महत्त्व सांगून पंतप्रधान म्हणाले, “हा भारताच्या इतिहासाचा काळ आहे, जो केवळ ५-१० वर्षांचे नाही तर आगामी शतकांचे भविष्य लिहिणार आहे.” गेल्या 10 वर्षात भारत १० व्या स्थानावरून ५ वी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था बनला आहे आणि वेगाने तिसऱ्या स्थानाकडे वाटचाल करत असल्याची माहिती त्यांनी दिली. “जग भारतात ‘विश्वमित्र’ (जगाचा मित्र) उदय पाहत आहे!”

पंतप्रधान मोदी म्हणाले की, इंडिया मिडल ईस्ट युरोपियन कॉरिडॉर सारख्या उपायांमुळे हरवलेला मसाल्याचा मार्ग पुन्हा निर्माण होईल. त्यांनी मेड इन इंडियाच्या सामर्थ्यावरही स्पर्श केला आणि तेजस, किसान ड्रोन, यूपीआय प्रणाली आणि चांद्रयान-३ यांचा उल्लेख करून ते स्पष्ट केले. परिवहन विमाने, विमानवाहू जहाज INS विक्रांतच्या उत्पादनाच्या नजीकच्या सुरुवातीमुळे संरक्षण क्षेत्रातील आत्मनिर्भरता देखील दिसून येते.

किनारी आणि सीमावर्ती गावांना शेवटच्या गावांऐवजी पहिले गाव मानण्याच्या सरकारच्या दृष्टिकोनाचा पुनरुच्चार करून पंतप्रधान मोदी म्हणाले, “आज किनारपट्टीवर राहणाऱ्या प्रत्येक कुटुंबाचे जीवनमान सुधारणे ही केंद्र सरकारची प्राथमिकता आहे.” त्यांनी २०१९ मध्ये स्वतंत्र मत्स्यव्यवसाय मंत्रालयाची निर्मिती आणि या क्षेत्रात ४० हजार कोटी रुपयांच्या गुंतवणुकीचा उल्लेख केला. २०१४ नंतर मत्स्य उत्पादनात ८ टक्के आणि निर्यातीत ११० टक्क्यांनी वाढ झाल्याची माहिती त्यांनी दिली. शिवाय, शेतकऱ्यांसाठी विमा संरक्षण २ वरून ५ लाखांपर्यंत वाढवण्यात आले असून त्यांना किसान क्रेडिट कार्डचा लाभ मिळत आहे.

मत्स्यव्यवसाय क्षेत्रातील मूल्य शृंखला विकासाबाबत पंतप्रधान म्हणाले की, सागरमाला योजना किनारपट्टी भागात आधुनिक कनेक्टिव्हिटी मजबूत करत आहे. यावर लाखो कोटी रुपये खर्च होत असून किनारी भागात नवे उद्योग, उद्योग येतील. सीफूड प्रक्रियेशी संबंधित उद्योग आणि मासेमारी नौकांचे आधुनिकीकरणही हाती घेतले जात आहे.

“कोकण हा अभूतपूर्व प्रदेश आहे”, असे पंतप्रधान म्हणाले. प्रदेशाच्या विकासासाठी सरकारची बांधिलकी अधोरेखित करताना पंतप्रधानांनी सिंधुदुर्ग, रत्नागिरी, अलिबाग, परभणी आणि धाराशिव येथील वैद्यकीय महाविद्यालयांचे उद्घाटन, चिपी विमानतळाचे कार्य आणि माणगावपर्यंत जोडणाऱ्या दिल्ली-मुंबई औद्योगिक कॉरिडॉरचा उल्लेख केला. पंतप्रधानांनी येथील काजू शेतकऱ्यांसाठी विशेष योजना तयार केल्याचाही उल्लेख केला. समुद्रकिनारी असलेल्या निवासी भागांचे रक्षण करणे; हे सरकारचे प्राधान्य असल्याचे त्यांनी अधोरेखित केले. या प्रयत्नात त्यांनी खारफुटीची व्याप्ती वाढविण्यावर भर दिला जात असल्याचा उल्लेख केला. खारफुटी व्यवस्थापनासाठी मालवण, आचरा-रत्नागिरी आणि देवगड-विजयदुर्गसह महाराष्ट्रातील अनेक ठिकाणांची निवड करण्यात आल्याची माहिती पंतप्रधान मोदींनी दिली.

“वारसा तसेच विकास, हाच आपला विकसित भारताचा मार्ग आहे,” असे पंतप्रधानांनी अधोरेखित केले. ते म्हणाले की, कोकणासह संपूर्ण महाराष्ट्रात या वास्तूंच्या संवर्धनावर कोट्यवधी रुपये खर्च होत असताना छत्रपती वीर शिवाजी महाराजांच्या काळात बांधलेले गड-किल्ले जतन करण्याचा केंद्र व राज्य सरकारचा निर्धार आहे. यामुळे या भागातील पर्यटन वाढेल आणि नवीन रोजगार आणि स्वयंरोजगाराच्या संधी निर्माण होतील, असे पंतप्रधानांनी नमूद केले.

संबोधनाचा समारोप करताना, पंतप्रधानांनी दिल्लीबाहेर सैन्य दिन, नौदल दिन इत्यादीसारख्या सशस्त्र सेना दिन आयोजित करण्याच्या नवीन परंपरेबद्दल सांगितले; कारण यामुळे हा प्रसंग संपूर्ण भारतात जातो आणि नवीन ठिकाणे नवीन लक्ष वेधून घेतात.

यावेळी महाराष्ट्राचे राज्यपाल रमेश बैस, महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री, एकनाथ शिंदे, केंद्रीय संरक्षण मंत्री राजनाथ सिंह, केंद्रीय सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योग मंत्री नारायण राणे, महाराष्ट्राचे उपमुख्यमंत्री श्री देवेंद्र फडणवीस आणि अजित पवार, संरक्षण दलाचे प्रमुख जनरल अनिल चौहान, नौदल प्रमुख अॅडमिरल आर हरी कुमार उपस्थित होते.

महत्वाचे…
दरवर्षी ४ डिसेंबर रोजी नौदल दिन साजरा केला जातो. सिंधुदुर्ग येथे ‘नौदल दिन २०२३’ साजरे करून छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या समृद्ध सागरी वारसाला आदरांजली वाहण्यात आली, ज्यांच्या शिक्काने नवीन नौदल चिन्हाला प्रेरणा दिली; जी गेल्या वर्षी पंतप्रधानांनी पहिली स्वदेशी विमानवाहू जहाज INS विक्रांत सुरू केली तेव्हा स्वीकारली गेली.

दरवर्षी नौदल दिनानिमित्त भारतीय नौदलाची जहाजे, पाणबुड्या, विमाने आणि विशेष दले यांच्याकडून ‘ऑपरेशनल प्रात्यक्षिके’ आयोजित करण्याची परंपरा आहे. हे ‘ऑपरेशनल प्रात्यक्षिक’ लोकांना भारतीय नौदलाने हाती घेतलेल्या बहु-डोमेन ऑपरेशन्सच्या विविध पैलूंचे साक्षीदार करण्याची परवानगी देतात. हे राष्ट्रीय सुरक्षेसाठी नौदलाच्या योगदानावर प्रकाश टाकते आणि नागरिकांमध्ये सागरी चेतना देखील दर्शवते.

पंतप्रधानांनी पाहिलेल्या ऑपरेशनल प्रात्यक्षिकांमध्ये कॉम्बॅट फ्री फॉल, हाय स्पीड रन्स, स्लिदरिंग ऑप्स ऑन जेमिनी अँड बीच असॉल्ट, SAR डेमो, VERTREP आणि SSM लाँच डिल, सीकिंग ऑप्स, डंक डेमो आणि सबमरीन ट्रान्झिट, कामोव्ह ऑप्स, न्यूट्रलायझिंग एनिमी पोस्ट, स्मॉल टीम इन्सर्शन – एक्स्ट्रॅक्शन (STIE Ops), फ्लाय पास्ट, नेव्हल सेंट्रल बँड डिस्प्ले, कंटिन्युटी ड्रिल, हॉम्पाइप डान्स, लाइट टॅटू ड्रमर्स कॉल आणि सेरेमोनिअल सनसेट यांचा समावेश होता.  राष्ट्रगीताने या कार्यक्रमाची सांगता झाली.